De jaarrekeningen 2021 worden gekleurd door de gezondheidscrisis. Ook de Stad betaalt een COVID-19 factuur. Het is moeilijk om uitspraken te doen over de cijfers, gezien de context waarin de stad heeft gewerkt, de impact van de coronapandemie is groot. Er zijn bijzondere investeringen gedaan in gezondheid , minder inkomsten door een lockdown voor de socio-culturele sector en een semi-lockdwon voor de sportsector, bijzondere subsidies van de hogere overheden, investeringen in de lokale economie, minder inkomsten door vrijstellingen van belastingen …..
Tijd om te herstellen uit deze crisis is er niet.
In tegendeel er kondigde zich vrijwel meteen een heel verstoorde macro-economische context aan. Deze financiële schok is groter om te verwerken dan de impact van COVID-19. Hoge inflatiecijfers doen de loonkosten oplopen met 8%, energiefacturen wegen zeer zwaar door en de prijzen van bouwmaterialen gaan door het dak. Bovendien worden we geconfronteerd met een gewijzigde arbeidsmarkt. De krapte op de arbeidsmarkt stelt het HR beleid voor grote uitdagingen. Hoe zorgen we ervoor dat we goede mensen aan boord houden, gemotiveerde medewerkers aantrekken.
Als we de jaarrekeningen bekijken, dan stellen we, ondanks deze bijzondere omstandigheden, toch een aantal zaken vast.
Meer dan de helft van de exploitatiekosten, zijn personeelskosten. Een behoorlijke dienstverlening vraagt uiteraard deskundig en gemotiveerd personeel. Het valt op dat er enerzijds sterker ingezet wordt op het aantrekken van personeel op niveau B, wat voor een verdere professionalisering zorgt. We zien ook een stijging bij niveau E, waardoor mensen met een kortere scholing ook aansluiting kunnen vinden op de arbeidsmarkt. Om de werkdruk onder controle te houden en de uitdagingen waar de stad voorstaat aan te gaan, zal het wellicht nodig zijn om het verschil tussen de 518 gebudgetteerde personeelsleden en 489 effectief in dienst te overbruggen. Alhoewel de personeelskost nu 52% bedraagt, scoren we hiermee lager dan het gemiddelde in de Belfiuscluster. De verdere personele inzet vraagt een visie van het stadsbestuur op het personeelsbeleid en de aangeboden dienstverlening in relatie tot de financiële draagkracht.
Bij de investeringen zien we een oud zeer opduiken.
Zeer veel investeringen zijn niet gedaan en worden verschoven naar later. Slechts 10% van het voorziene budget voor prioritaire acties van de stad is aangewend. Deze budgetten worden telkens overgedragen naar het volgende jaar. Er was nochtans een plan om dit sterker op te volgen. Wij blijven het een gebrek aan planning vinden dat telkens zoveel investeringen uitgesteld worden. Het vraagt een visie van het stadsbestuur om keuzes te maken voor de toekomst. Zeer veel investeringen zijn niet gedaan en worden verschoven naar later. Slechts 10% van het voorziene budget voor prioritaire acties van de stad is aangewend. Deze budgetten worden telkens overgedragen naar het volgende jaar. Er was nochtans een plan om dit sterker op te volgen. Wij blijven het een gebrek aan planning vinden dat telkens zoveel investeringen uitgesteld worden. Het vraagt een visie van het stadsbestuur om keuzes te maken voor de toekomst
Belastingen : eigendom wordt veel minder belast dan werk.
Wij blijven van mening dat de belastingen (de belangrijkste bron van inkomsten van een stad) niet fair verdeeld zijn. Eigendom wordt veel minder belast dan werk. Om die scheve situatie recht te trekken zouden we dus het percentage van de personenbelasting moeten laten dalen en de opcentiemen evenredig verhogen. We zullen dit blijven herhalen. We worden nu met deze keuzes uit het verleden geconfronteerd ten gevolge van de Corona-crisis. Algemeen zijn er positieve vooruitzichten dat de inkomsten uit de personenbelasting vanaf 2023 zullen stijgen door de positieve evoluties op de arbeidsmarkt en de loonindexaties. Toch zien we dat de APB PROGNOSE niet meer op het niveau van voor corona komt 377/INWONER IN 2019, 362 EURO/INWONER IN 2025. Bij de opcentiemen is er nu een lichte daling, maar vanaf volgend jaar stijgt dit opnieuw en komt boven het niveau van voor corona. De vele grote bouwprojecten die zich in Deinze ontwikkelen, zijn voor ons een reden te meer om voor een taks shift te gaan door het % uit de APB te laten dalen en de opcentiemen te laten stijgen.
OCMW dienstverlening
Voor het boekjaar 2021 heeft de stad Deinze € 2.400.474 tussengekomen in het gecumuleerd overschot van het OCMW, dit voor het eerst sedert de fusie. In 2018 gaf Deinze nog een gemeentelijke toelage van 3,2 MEUR voor het ex-Deinze aan het OCMW, dat was toen een wettelijke verplichting. Als we dit volgens inwonersaantal zouden doortrekken naar Nevele dan zouden we nu een tekort verwachten van 4,1 MEUR. Het OCMW mag geen bedrijf zijn dat de verliezen beperkt houdt, het moet er zijn om te helpen waar nodig. Wat ons betreft wordt de spaarpot dus vooral geïnvesteerd in de werking van het OCMW. Bij het OCMW valt op dat de grootste kosten te vinden zijn bij het Sociaal Huis (saldo van -1,8 MEUR), de thuiszorg (-714 kEUR), de ouderenzorg (-703 kEUR). Maar op de lokale initiatieven voor opvang van asielzoekers maken we 20 EUR winst. Hier beperken we ons dus duidelijk tot het minimum minimorum om de subsidies binnen te halen maar we doen als OCMW niets extra voor die mensen! De Oekraïne crisis zal ons hier voor grote uitdagingen stellen.
Gelet op de opmerkingen van daarnet, blijft het wat koffiedik kijken wat er nu wel zal uitgevoerd worden
De meerjarenplanning wordt zo enkel maar een richtdocument, gezien planningen niet worden aangehouden. Wij pleiten ervoor om in de toekomst echt veel nauwkeuriger te plannen Het stadsbestuur, staat net zoals alle andere overheden voor grote uitdagingen. Op de energiefactuur hebben we geen vat, de loonkosten zullen het komende jaar stijgen. Meer mensen ook mensen die aan het werk zijn komen in financiële problemen door de stijgende kosten, de oorlog in Oekraïne vraagt een humaan opvangbeleid, ….
Deze omstandigheden dwingen ons om creatief en innovatief na te denken.
Het is NU om doen om keuzes te maken, als we dat niet doen, dan blijft er geen andere keuze dan met de kaasschaaf over de uitgaven te gaan. Wij hebben de voorbije periode burgers en ondernemers die het moeilijk hadden door de COVID-19 periode ondersteund, maar mogen niet wegkijken van onze eigen opdracht.
Een (lokale) overheid heeft een belangrijke verantwoordelijkheid op vlak van zorg, onderwijs, veiligheid, tewerkstelling, ….
Hebben wij voldoende financiële draagkracht om ambitieus belangrijke doelstellingen te halen zoals de klimaatdoelstellingen? Lokale besturen moeten een echte voorbeeldfunctie opnemen in de strijd tegen de klimaatverandering. Met duidelijke ambities (Burgemeestersconvenant) en duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) die echt de richtingwijzer zijn van ons beleid. We moeten inzetten op een aantal quick wins om resultaten te zien en de inwoners warm te maken om hier ook in mee te stappen. Ons energieverbruik stijgt, gebouwen zoals het oude stadhuis zijn nog verantwoordelijk voor een hoge energiefactuur. Dit kan echt niet meer.
We hadden in deze aanpassing van het meerjarenplan dus iets meer echte aanpassingen verwacht omwille van de gewijzigde context waar we inzitten. Welke keuzes gaan we maken? Dienstverlening afbouwen? Investeringen niet doen? klimaatambities terug schroeven? Belastingen verhogen? of? of? of?
we hebben ons bij alle financiële punten onthouden.